Gümrükte Bir Bilen, CUSTOMSAUDIT

2013 yılında uygulanmaya başlanan YYS’de gelinen nokta itibariyle, YYS belgesi olan ile olmayan firmalar arasında eşyanın gümrükten çekilmesinde önemli bir maliyet ve operasyonel farklılık oluşmuştur. Rekabetin giderek arttığı, küresel oyuncuların öne çıktığı bu sistemde, orta ölçekteki oyuncularından kurumsal yapılarını güçlendirerek, rekabet güçlerini arttırmaktadır.

Ticaret Bakanlığı’nın geçen zamanda sağlamış olduğu tüm ayrıcalıklar ve kolaylaştırmalar öncelikli olarak ve ilave bir şart aranmaksızın doğrudan YYS sahibi firmalara tanınmaktadır. Dolayısıyla, YYS sahibi olan firmalar her gümrük işlemine 1-0 önde başlamaktadır.

En bilinen avantajı yeşil hat sayesinde gümrük işlemlerinde gümrük idaresinin belge ve eşya üzerindeki kontrolü kalmaktadır. Gümrük idaresine elektronik ortamda sunulan beyanname ve eki belgeler ile eşya fiziken kontrol edilmeden, gümrük idaresinin herhangi bir müdahalesi olmadan gümrük işlemleri yürütülmektedir. Bu sayede kırmızı veya sarı hatta günlerce sürebilecek gümrük işlemi 10-15 dakikada tamamen firmanın vergi ödeme süresine bağlı olarak tamamlanmaktadır. Beyannameler sarı veya kırmızı hatta düşse bile YYS sahibi firmaların beyannameleri öncelikli olarak kontrol edilmekte işlemleri hızlı tamamlanmaktadır.

Varış Öncesi gümrükleme ayrılacağı ile denizyolu veya havayolu ile gelen eşyada, daha eşya yolda iken gümrükleme işlemlerini bitirebilir, eşya gümrüğe ulaştığında işlemlerini geçici depolama statüsüne girmeden halledebilir ve istediğiniz taşıma aracı ile tesislerinize getirebilirsiniz. Eşyanın gümrükleme işlemlere başlamak için varışının beklenmesine gerek olmadan yolda iken tüm ithalat işlemlerinin bitirerek ciddi bir zaman tasarrufu sağlayabilirsiniz.

İlave şartların sağlanması durumunda alınabilecek ithalatta veya ihracatta yerinde gümrükleme kolaylığı ile iç gümrük idaresine gitmeden kendi fabrikanızda, kendi deponuzda, gümrük idaresi olmadan gümrük işlemlerini yapabilir hale gelebilirsiniz. Gümrükleme işlemleri kendi tesisinizde tamamlandığında gümrükte vakit kaybedilmez, gümrükleme maliyetlerinden tasarruf edilir ve rekabete 2-0 önde başlarsınız.

Nakliyeci ve forwarder firmalar açısından bakıldığında, YYS belgesi tedarik zincirinin güvenliği olduğu, kayıt ve takip sisteminin oluşturulduğu ve güvenli eşya hareketinin sağlandığının Ticaret Bakanlığı tarafından onaylanması anlamına geldiğinden ve YYS sahibi imalat-ihracatçı-ithalatçı firmaların YYS sahibi nakliyecilerle çalışmayı tercih etmesinden dolayı önemli bir pazarlama gücü ve rekabet avantajı sağlamaktadır. İlave olarak önemi giderek artan ve uygulaması yaygınlaşan İzinli Alıcı/İzinli Gönderici yetkilerine sahip nakliyeci firmalar aranır ve tercih edilir hale gelmiştir.

Aşağıda paylaşılan avantajların her biri firmanız özelinde irdelenerek, ilave şartların sağlanıp sağlanmadığı ya da hangi haktan nasıl faydalanılabilir sorusu tedarik zinciri sürecininiz dikkate alınarak değerlendirilmedir. Her sektörden firmanın süreçlerine dokunmuş CustomsAudit olarak size en doğru ve hızlı bilgiyi sunarak size değer katacağımıza eminiz.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sadece başvuru ile alınabilecek bir belge değildir. Uluslararası ölçüde geliştirilmiş bazı standartları sağlamak ve bunları sürdürmek beklenmektedir. YYS Belgesi;

• Ticari kayıtların tutulduğu sistemleri izlenebilir olan,
• Firma yetkililerinin adli sicil kaydı olmayan,
• Tesislerinde izinsiz giriş vb. ihlallere yer vermeyecek şekilde güvenlik tedbirleri alan,
• Gümrük işlemlerinin gümrük kurallarına uyum çerçevesinde bilinç ve oto kontrol ile yürüten firmalara verildiğinden başvuru sürecinde bu kriterler kontrol edilmektedir.

Ticaret Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu soru formu ile sağlanması beklenen kriterler aday firmaya sorulmaktadır. Bu sorular cevaplanırken firmada oluşturulmuş prosedürler, talimat vb. iç yönergeler bulunmalıdır. Neredeyse her departmanı kapsayan bu sorularda hem yazılı usul belgeleri olmalı hem de uygulama yer almalıdır.

Bağlı olunan bölge müdürlüğüne yapılacak başvuru sonrasında verilen cevaplar ve hazırlanan ek belgeler Genel Müdürlüğe sevk edilmekte ve dosyaya atanan Ticaret Uzmanı tarafından okunmaktadır. Uzmandan alınan onay sonrasında uygulamayı kontrol etmek üzere Ticaret Müfettişi tarafından yerinde denetim yapılmaktadır.

Dolayısıyla, YYS süreci bir tarafı devlet olan birçok aşama ile tamamlanmakta ve bazı gereklilikler sağlanmaktadır. Başvuru bölge müdürlüğüne elektronik ortamda e-devlet üzerinden yapılmakta ve gerekli tüm belgeler sisteme yüklenmekte süreç e-devlet üzerinden takip edilmektedir. Bölge Müdürlüğü yapacağı şekli kontrol sonrasında dosyayı Genel Müdürlüğe sevk etmekte ve burada verilen her cevap sunulan her prosedür tek tek incelenmektedir. Bu aşamanın da olumlu tamamlanmasından sonra Ticaret Müfettişince tesise gelerek uygulama ve güvenlik standartları kontrol edilmektedir.  Bu süreçte uzman kişilerden destek alınması, sürecin Bakanlıktan gelgitinin kısaltılması ve sürecin sonunda müfettişçe fiziki kontrole tabi tutulması nedeniyle önemlidir.

Konuya proje mantığıyla yaklaşarak, her gün sadece firmanıza dedike olarak, süreci belge almak olarak görmeyip size değer katan çalışma metodumuzla başarısız hiçbir projemiz olmadı. Çalışma metodumuzu ve farkımızı görmek için bize ulaşın.

Ticaret Bakanlığı’nca yayınlanan güncel soru formu rehberine ulaşmak için tıklayınız.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası başvurusunun son aşamasında Ticaret Bakanlığı müfettişlerince aday firmanın tesislerinde hem başvuru sürecinde sunulan bilgi ve belgelerin uygulaması hem de tesislerin emniyet ve güvenlik açısından standartları yerinde kontrol edilmekte ve uygunluk müfettiş tarafından verilmesi sonrasında YYS belgesi düzenlenmektedir.

Dolayısıyla, YYS başvuru sürecinin belki de en önemli aşaması müfettişçe yapılacak yerinde incelemedir, burada olumsuz sonuç alınması halinde YYS başvurusunun reddi söz konusu olabilmektedir.

CustomsAudit olarak YYS başvuru sürecinde uzun yıllar ve farklı sektörlere ait tesislerde çalışmış olmanın verdiği tecrübe ile daha projenin ilk noktasında tesislerinize gelerek tıpkı müfettişin yapacağı fiziki kontrolün provası yapılmaktadır. GAP Analizi olarak adlandırılan bu çalışmada güvenlik uygulamaları, personel, ziyaretçi, araç, taşeron giriş çıkışları, üretim ve depo alanları, dış sınırlar vb. güvenlik hususları habersiz şekilde kontrol edilmektedir. Yapacağımız inceleme sonucunda tespit ettiğimiz iyileştirme hususları raporlanarak firmalara bu süreçte ön almaları için yardımcı olmaktayız. Başvuru sürecimiz devam ederken gerekli iyileştirmeler tamamlanarak müfettiş geldiğinde tesisler fiziki anlamda hazır olmakta ve olumsuz bir durumun yaşanması engellenmektedir.

Müfettişçe yapılacak denetim sadece emniyet ve güvenlik unsurlarının kontrolünden ibaret değildir. Bakanlığa sunulan başvuru evraklarında yer alan yazılı usul belgelerinde belirtilen hususların ilgili departmanlarca uygulanıp uygulanmadığı da kontrol edilmektedir. Soru formunda yer alan yaklaşık 500 sorunun her birinin uygulamasına bakılmakta ve hiçbir sorudan ‘sıfır’ (uygulama yok) alınmaması gerekmektedir.

Proje süresince ‘yazdığını uygula, uyguladığını yaz’ prensibiyle firmamızın tüm süreçlerini gözden geçiren ve süreci sadece prosedür yazmaktan ibaret görmeyen ekibimizle müfettiş denetimi bittikten sonra bile yanınızdayız. İlgili departmanlar yapılan birebir çalışmalarda mutlaka uygulama örnekleri kontrol edilmekte, sistemlerde iyileştirme gerekiyorsa öneride bulunulmakta ve müfettiş denetimine hazırlık dosyaları oluşturulmaktadır. VIP hizmet alalım, işimiz aksamasın, uzman kişilerle çalışarak süreci hızlandıralım diyorsanız bizi arayın.

Gümrük işlemleri yeşil hatta işlem gören, devlete karşı yükümlülüklerini zamanında ve eksiksiz yerine getiren YYS sahibi firmaların gümrük işlemleri gümrük idaresi tarafından işlemin yapıldığı anda kontrol edilmemektedir. Gümrük idaresinin kontrolünden geçmeyen beyannameler doğrudan tescil alınarak vergileri ödenip işlemleri tamamlanmakta ve firma arşivinde ilerideki olası denetim için muhafaza edilmektedir.

YYS soru formu ve dayanak mevzuatında yapılan düzenlemeler gereği 2018 yılında gümrük idaresi tarafından kontrol edilmeyen bu beyannamelerin 12 aylık periyotlarla başka bir göz tarafından denetlenerek rapora bağlanması uygulamasına başlandı. Bu düzenleme ile YYS sahibi firmaların yeşil hatta işlem gören beyannamelerin %5’inin Bakanlıkça belirlenmiş bazı risk kriterlerine göre denetlenmesi, buna bağlı muhasebe kayıtlarının ve kullanılan rejimlerin incelenmesi ve sonuçlarının rapora bağlanması gerekliliği ortaya çıktı.

Değişen mevzuatla gelinen noktada, YYS sahibi firmaların her 12 ayda bir;

• İşlem gören beyannamelerinin en az %5’ini Bakanlıkça belirlenen risk kriterlerine göre denetlettirmesi,
• Gümrük kıymeti ile ilgili olabilecek yurtdışı ödemelerin muhasebe kayıtlarının incelenmesi
• Dahilde İşleme, Hariçte İşleme vb. rejimlerin doğru uygulanıp uygulanmadığının kontrol edilerek,
• TEV, İkincil İşlem Görmüş Ürün, Verimlilik Oranlarının hesaplanması gibi hassas konuların kontrol edilmesi,
• Firmanın gümrük işlemlerinin yürütülmesine ilişkin bilgiler ve temel politikası hakkında bilgi verilmesi gibi bir çok açık uçlu soru ile tüm gümrükleme sürecinin denetlettirilmesi ve bunun Yıllık Faaliyet Raporuna (YFR) bağlanarak tamamlanması gerekmektedir.

Dolayısıyla, Bakanlık bir nevi YYS sahibi firmaların denetimlerini özelleştirmiş, denetçi firmalardan alınacak hizmetle kendi denetimlerini yaptırmalarına imkan sağlamış, Bakanlık personelinin daha riskli firmalara yönlendirilmesi sağlanmıştır. Söz konusu YFR firmanın YYS belgesinin devamlılığı için ve otokontrolünü sağlayabilmesi ileride oluşabilecek risklerin ortadan kaldırılması açısından önemlidir.

Yapılan denetimlerde firmanın devlet tarafından denetlenmeyen işlemleri firma dışında başka bir göz tarafından denetlenmekte ve risk varsa büyümeden müdahale edilerek kendiliğinden beyan imkanından yararlanma söz konusu olmakta bu da firmaya riski kontrol etmek açısından büyük önem sağlamaktadır.

2010 yılından beri Ticaret Müfettişlerince yapılan Sonradan Kontrol denetimine hazırlık süreçlerini hizmet verdiği firmalarla başarıyla yürüten, kurulduğu günden beri sadece gümrük üzerinde denetim danışmanlık hizmeti veren CustomsAudit olarak YFR sürecinin yönetilmesinde iddialıyız. Bu sürece sadece beyanname üzerindeki kutuların kontrol edilmesi olarak bakmayıp, gümrük sürecini bir bütün olarak ele alarak rejimlerin uygulanışı, gümrük ve muhasebe işlemlerinin bağlantısı, riskli noktaların tespiti, süreç analizi çalışmalarımızla firmanızın riskini yönetmekteyiz. 12 aylık dönemi periyotlara bölerek 2-3 aylık süreçlerle denetim gerçekleştirip riskli nokta var ise ön alınmasını sağlamakta ve riski minimize etmekteyiz. Kurulduğumuz günden beri sadece bu işi yapan İLK ve TEK firmayız, doğru adres biziz.

YFR Sonucu tespit edilen eksikliklere kendiliğinden beyan uygulanacağına ilişkin yazı için tıklayınız.

YYS sahibi firmaların gümrük ve dış ticaret işlemlerini yürütmede otokontrolünün olması, verilen beyanların doğruluğunu sağlamaya yönelik firma personelinde bilinç ve farkındalık yerleşmesi, mevzuatın aktif olarak takip edilmesi beklenmektedir. Firma personelinin gümrük ve dış ticaret mevzuatına ilişkin temel ve güncel kavramları bilmesi gerekmektedir. Diğer yandan, YYS sadece verilen beyanın güvenilirliğinden ibaret olmayıp gümrükte eşya kontrolü de söz konusu olmadığından sevkiyata konu taşıt ve eşyaların güvenli olması, güvenli şekilde yükleme boşaltma ve mühür tatbikini sağlanması için özel eğitimler alınması bu operasyonlardan sorumlu personelin bilgilendirilmesi beklenmektedir.

Bu itibarla, hem YYS sürecindeki firmaların hem de YYS belgesi almış firmaların belirli periyotlarla aşağıda paylaşılan eğitimleri alması, buna ilişkin kayıtlarını tutması YYS mevzuatı açısından bir zorunluluktur;

• Gümrük ve Dış Ticaret Temel Kavramlar
  • İthalat-İhracat-Gümrük operasyon ekipleri ve Muhasebe-Finans birimlerinin katılımı ile,
  • Gümrük kıymet, menşe, tarife vb. temel kavramların aktarıldığı eğitimin her YIL düzenli olarak alınması gerekmektedir.
• Uluslararası Tedarik Zincirinde Eşya Hareketine İlişkin Riskler
  • Aracın zula ve 7 nokta kontrolü,
  • NBC madde, yanıcı patlayıcı madde gibi sevkiyata ilişkin güvenliğin sağlanması konularında
  • Özellikle güvenlik ve depoda çalışan personellerin en az 3 YILDA bir bu eğitimi alması beklenmektedir.
• Kriz Yönetimi
  • Tesislerde veya operasyon süreçlerinde kaçakçılık, organize suçlar, terörizm vb konularda,
  • İlgili tüm personellerin alması gereken eğitimdir.

Söz konusu eğitimlerde YYS belgesinin alınmasıyla firmaca yürütülecek işlemlere ilişkin mevzuat ve teknik bilgisi, uygulama örneği, en çok karşılaşılan durumlar hakkında bilgi verilmektedir. Bu eğitimlerin verilmesi tamamen YYS danışmanlık sürecimiz dahilinde paket olarak verilmekte, danışmanlığı bizden eğitimleri başkasından almamaktasınız. Sürece bir bütün olarak yaklaştığımızdan tüm eğitimler eski gümrük başmüfettişi, kaçakçılık daire başkanlığı, gümrük ataşesi görevlerinde bulunmuş kurucumuz Dr. Mehmet Yıldırım tarafından verilmektedir. Gümrük ve dış ticaret konularında, sürece dahil olan tüm personelin bilinç ve farkındalık düzeyinin artırılması bağlamında;

• CustomsAkademi olarak, sektörde on yıla yakın denetim ve danışmanlık tecrübesinin verdiği bilgi birikimiyle,
• Akademik nosyonu yanında kamu ve özel sektörde yetişmiş eğitmen kadrosuyla,
• Firmalar özelinde süregelen eğitim programlarıyla,
• Tamamen firmanız özelinde ihtiyaca özgü eğitim içeriğimizle yanınızdayız.

Katılımcılara özel sertifika düzenlediğimiz eğitimlerimizi dilerseniz tesisleriniz dilerseniz pandemi süreci nedeniyle online her platform üzerinden yürütebilmekteyiz.

2001 de yaşanan 11 Eylül saldırılarından sonra global ölçekte tedarik zincirinin güvenliğinin sağlanması önemli bir hal almış, başta Dünya Ticaret Örgütü ve Dünya Gümrük Örgütü olmak üzere birçok örgüt ve devlet tarafından tedarik zincirinin risksiz hale getirilebilmesi için çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Bunun sonucu olarak şu an 97 ülkede uygulanan Authorized Economic Operator (AEO) gümrük literatürüne girmiş ve her üye ülkenin tedarik zincirinin güvenliğinin sağlanmasına yönelik bu programa firmaları teşvik ederek gerekli mevzuatsal düzenlemeleri yapmaya itmiştir. Türkiye’de de 2013 yılında Yetkilendirilmiş Yükümlü uygulaması olarak gümrük mevzuatımızda önemli bir düzenleme ile yerini almıştır.

Her ülkede programın mantığı aynı doğrultudadır. Dış ticaret ile birlikte ülkeye girebilecek riskleri daha mahreç ülkesindeki operasyonun, yüklemenin ve yoldaki eşyanın güvenliğinin sağlanması ve bu sayede ülkeye girebilecek olası tehlikelerin risk kontrolü mantığıyla denetim altında tutulmasıdır. Eşyayı üreten tedarikçi, muhafaza eden depocu, uluslararası taşımacılığını yapan nakliyeci gibi tedarik zincirinin tüm halkalarının güvenli hale getirilerek ortak kontrol noktalarının konulmasıyla eşya sevkiyatını kontrol altına almak amaçlanmaktadır. Bunun yanı sıra, güvenilir firma olarak gümrük sistemine kaydedilen firmaların işlemlerinden ziyade daha marjinal riskli işlemlere operasyon gücünün ayrılarak kontrolün etkisini arttırmaktadır.

Bu çerçevede, ülkelerin birbirleri ile karşılıklı tanıma anlaşması yaparak programa dahil olmuş firmaları birbirlerinin sistemlerine kaydederek her iki taraf ülkede de kolaylaştırmalardan yararlanması amaçlanmaktadır. Dünya Gümrük Örgütü’nce yürütülen çalışmalarda bu karşılıklı tanıma anlaşmalarının yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. Türkiye’nin şu an için sadece Güney Kore ile bu şekilde bir anlaşması bulunmaktadır.

Globalde uygulanan, uluslararası geçerliliği olan YYS belgesinin uygulanışı birçok ülkede AEO olarak adlandırılmakta Kanada ve ABD gibi ülkelerde ise daha farklı isimlendirilmektedir.

Her ülkede kapsamı ve dahil olabilecek firma türleri değişmekte ve beklentileri çeşitlenebilmektedir. Ancak yukarıda izah edildiği üzere aynı felsefe ile uygulamaya alınmış bir programdır.

Bu sayede, Türkiye’de YYS olarak uygulanan bu statü belgesinin alınması ile uluslararası ayrıcalık sağlanmakta, uluslararası bir prestije sahip olunmaktadır. Yurtdışı müşteri ile iletişimde, fatura üzerinde vb. dokümanlarda AEO logosunun kullanılmasıyla pazarlama gücü artmakta, güvenilir firma olarak rakiplerine göre daha tercih edilir duruma gelinmektedir. YYS uluslararası bir öneme sahiptir.

Dünya Gümrük Örgütü’nün yayınladığı 2020 AEO Raporuna ulaşmak için tıklayınız.

YYS sahibi firmaların kullanabilecekleri logo ile ilgili düzenleme için tıklayınız.

Türk Gümrük Mevzuatına göre YYS alabilecek firmalar imalatçılar, ithalatçılar, ihracatçılar ve lojistik firmaları olarak belirlenmiş ve bu firmalara geçici süreyle uygulanacak bazı ilave başvuru koşulları belirlenmiştir.

Genel itibariyle her grupta yer alan firmaların;

• Tesislerinin emniyet ve güvenlik standartlarına sahip olması,
• Kayıt sisteminin izlenebilir olması,
• Mali yeterliliklerinin olması,
• ISO 9001 ve 27001 belgelerine sahip olunması beklenmektedir.

Bunun yanı sıra aşağıda başvuru yapabilmek için aranan şartlar paylaşılmıştır.

Bu sayılan hususlar standart YYS başvurusu yapmak için gereklidir. Bunun ötesinde YYS programı kapsamında verilen ilave ayrıcalıklar için ilave koşullar bulunmaktadır. Her bir firma özelinde alınacak ilave hak değerlendirilerek gereklilerin karşılanıp karşılanmadığı başvuru öncesinde kontrol edilmelidir. Aksi halde başvuru şartlarında eksiklik olması durumunda daha Bölge Müdürlüğü aşamasında başvuru reddedilmektedir.

Firmanızın başvuru durumu ile ilgili bilgi almak için bizi arayın.

Diğer yandan, YYS belgesi süresiz olarak düzenlenmektedir. Bu belgeyi almaya hak kazanan firmalar askıya alma, iptal veya geri alma durumları ile karşılaşılmadığı sürece belgeyi süresiz olarak kullanabilmektedir. Belge düzenlendiği tarih itibariyle geçerli olmaktadır ve bu tarihten itibaren her 5 YILDA bir güncelleme yapılması başvuru esnasında sunulan belgelerin yenilenmesi gerekmektedir.

CustomsAudit olarak reddedilmiş veya olumsuz sonuçlanmış hiçbir projemiz yoktur. Sizde ayrıcalıklı firmalar listesine eklenmek istiyorsanız birlikte başvuru durumunuzu değerlendirerek projemizin yönünü çizelim.